Na skutek zderzenia ciepłych i zimnych mas powietrza powstaje burza, którą zwiastują zazwyczaj ciemne chmury i wilgotny chłodny wiatr. Średnio w ciągu godziny na całym świecie jest 760 burz, a tworzą ją chmury o nazwie Cumulonimbus. Są to pionowe chmury których wysokość w Polsce sięga nawet do 16 kilometrów.

W naszym kraju klimat sprzyja powstawaniu takich chmur w okresie od kwietnia aż do października.

Burza to meteorologiczne zjawisko, które wiąże się bezpośrednio z intensywnym rozwojem chmur, zwanych Cumulonimbus (chmura o strukturze pionowej). Charakterystyczną cechą, które jej towarzyszy jest nadzwyczaj intensywyny opaad deszczu, śniegu, a niekiedy nawet gradu. Temu zjawisku towarzysą dodatkowo wyładowania elektryczne, występujące najcześciej pod postacią piorunów dających niepowtarzalne efekty świetlne i dźwiękowe. Bezpośrednim powodem tego zdarzenia jest zderzenie się ze sobą dwóch mas powietrza, które posiadają rózne temperatury.

Rodzaje burz

Burze podzielić możemy na trzy podstawowe kategorie, uwzględniając warunki ich powstania, liczbę burzowych dni, oraz związane z nimi niebezpieczeństwo i intensywnosć opadów. Idąc tym schematem otrzymamy kolejno;

Podział ze względu na warunki powstawania:

– burze termiczne, czyli burze mające charakter pojedyńczych komórek burzowych. Powstają w masie ciepłego i wilgotnego powietrza, podczas słonecznej i upalnej pogody. Sprzyja im ciepłe i wilgotne powietrze,

– burze adwekcyjne, czyli burze tworzące się na obszarze chłodnego frontu atmosferycznego z chłodnymi masami powietrza. Moga też występowaćw postaci zamieci snieżnych,

Podział ze względu na długość trwania:

– burze pulsacyjne, to burze które twory pojedyńcza chmura burzowa. Są krótkie i słabe, gdyż trwają przeważnie około 1 godziny,

– burze wielokomórkowe, czyli burze utworzone poprze połączenie się ze sabą kilku pojedyńczych komórek burzowych. Często porzedzone są porywistymi wiatrami i mogą trwać nawet kilka godzin,

– burze liniowe, to burze o długości kilkusetkilometrów, utworzone w obecności chłodnego frontu. Trwają kilkanaście, niekiedy kilkadziesiąt godzin i towarzyszy im wiele piorunów i grzmotów,

– superkomórki burzowe, czyli wichury, niekiedy nawet trąby powietrzne. Powodują ulewne opady, często towarzyszy im grad, bądź niszczycielskie tornado,

Podział ze względu na opady i związane z nimi niebezpieczeństwo:

– burza piaskowa, to burza wywłana przez silny i chłodny wiatr, który wtargnął na ciepłe obszary pustynne,

– burza śnieżna, jest burzą niosącą ze sobą gwałtowny i obfity opad śniegu, któremu towarzyszy silny wiatr, wywołujący zamiecie śnieżne,

– burza lodowa, to burza podczas której opad deszczu marznie w mgnieniu oka i powoduj zlodowacenia powierzchni. Powoduje niebywałe utrudnienia komunikacyjne i niesie ze sobą tragiczne skutki dla przyrody i najbliższego środowiska,

– burza ogniowa, czyli burza przypominająca pożar. Wytworzona zostaje przez kolumnę gorącego powietrza, które zasysa powietrze z otoczenia. Silny wiatr, który jej towarzyszy wywołuje w ten sposób samonapędzający się ogień,

Co robić, gdy za oknem trwa burza?

Kiedy stajemy się świadkami, bądź nawet bezpośrednimi uczestnikami burzy, najważniejsze jest, aby zachować spokój i działać racjonalnie. Przede wszystkim zamknijmy wszystkie okna i dobrze zakluczmy drzwi do mieszkania/pomieszcenia w którym przebywamy, aby utrudnić burzy wtargnięcie do środka. Wyciągnijmy wszelakie wtyczki z gniazdek elektrycznych, aby uniknąc przeciążenia sieci elekytrycznej, bądź zerwania napięcia odpowiedzialnego za dostawęp rądu.

Jeśli znajdujemy się na otwartej przestrzeni, pamiętajmy, aby nie przebywac w pobliżu szczytów górskich, drzew i masztów przewodzących napięcie elektryczne. Staraj się pod żadnym pozorem nie dotykać elementów metalowych, a jeśłi akurat zażywasz kąpieli w pobliskim jeziorze, to czym prędzej wyjdź z wody i oddal się od jej brzegu. W momencie, kiedy zauważysz inne niebezpieczeństwo, zagrażające życiu bez wachania zadzwoń na numer alarmowy i oczekuj na przyjazd odpowiednich służb ratunkowych!

Burza Termiczna (konwekcyjna) Wewnątrzmasowa

Ten rodzaj burzy jest związany z procesem przekazywania ciepła oraz ruchami materii w gazie i cieczy, który nazywany jest konwekcją. W piękny słoneczny dzień słońce nagrzewa ziemię, a ta przekazuje energię cieplną do przypowierzchniowej warstwy powietrza. Ta warstwa po nagrzaniu traci gęstość i zaczyna unosić się do góry, w tym czasie przekazując ciepło. Tak powstaje prąd konwekcyjny, czyli ruch materii, który powstał poprzez różnice temperatur. Można tu zaobserwować komin termiczny, czyli pionowy ruch unoszący powietrzę.

Burza ADWEKCYJNA WEWNĄTRZMASOWA

Ten rodzaj burzy powstaje, gdy na dany obszar napływa zimne powietrze, które jest bardziej suche. Jeśli na tym obszarze aktualnie znajduje się powietrze o innych właściwościach, czyli jest wilgotne pojawiają się prądy wznoszące. Są one wywołane różnicą gęstości mas powietrza i mają także chmury o budowie pionowej. Na styku mas ciepłych i zimnych powstaje konwekcja wywołana przez adwekcję. Taka sytuacja ma miejsce najczęściej, gdy na dany obszar napływa powietrze arktyczne lub polarnomorskie. Takie burze mogą pojawiać się w Polsce przez cały rok, choć najczęściej można je zauważyć wiosną i jesienią. W zimie mogą przybrać postać burz śnieżnych.

Nurze frontalne

Gdy chłodne powietrze polarnomorskie wypiera powietrze zwrotnikowe o wyższej temperaturze powstaje burza frontalna. Polega na wznoszeniu frontowym, te burze są najczęściej dynamiczne i gwałtowne, jednak wszystko zależy od różnicy temperatur dwóch stykających się mas powietrza. Burze są silniejsze, gdy masy powietrza mają duże różnice temperatur i inną wilgotność.

Jakie burze mogą występować w Polsce?

Burze pojedyncze

są to tak zwane pojedyncze komórki burzowe. Trwają dość krótko, bo od 15 do 45 minut. ich cechą charakterystyczną są silne porywy wiatru i intensywne opady deszczu, a nawet grad i trąby powietrzne. Może je cechować także duża aktywność elektryczna, czyli pojawiają się wyładowania elektryczne w postaci piorunów. Takie komórki burzowe zazwyczaj rozwijają się i znikają nad tym samym obszarem, nie wędrują i nie mają dużego zasięgu.

Klastry – burze wielokomórkowe

Tworzy je wiele pojedynczych komórek burzowych, które znajdują się w różnych stadiach rozwoju. Takie burze mogą trwać nawet kilka godzin, a chmury w tym rodzaju burz można podzielić na wstępujące i zstępujące. Charakterystyczne są tu zmiany prędkości i kierunki wiatru, różnice temperatur oraz zmieniające się ciśnienie atmosferyczne.

Linie szkwału

Czyli wielokomórkowe układy burzowe, pojawiają się Polsce najczęściej w okresie letnim. Są niebezpieczne dla życia człowieka ze względu na niezwykle silne porywy wiatru dochodzące nawet do 100 km/h. podczas tych burz możliwe są także opady deszczu i bardzo dużego gradu, który może mieć nawet do 2 cm. Bardzo groźne w tym wypadku jest BLOW ECHO, czyli mezoskalowy układ konwekcyjny mający kształt łuku. Tworzy on bardzo silne wiatry.

Te ogromne burze mogą sięgać na obszar nawet 100 km. Może powstać także DERECHO, czyli burza o ogromnym zasięgu trwająca bardzo długo, podczas której wiatr jest bardzo silny. Może objąć nawet cały kraj lub kilka państw. Takie burze podczas których powstawała dodatkowo linia szkwału oraz Blow Echo przeszły w Polsce robiąc ogromne szkody w 2009 oraz 2017 r.

Superkomórki burzowe

Ich cechą charakterystyczna jest rotujący prąd wstępujący, przez który powstają niszczące wiatry, ogromne opady deszczu i gradu, czasem nawet powstawać mogą trąby powietrzne.

Te burze tworzą ogromne szkody w infrastrukturze. Aby powstał ten rodzaj burzy jest konieczność wystąpienia pionowych uskoków wiatru. Gdy wiatr zmienia kierunek i prędkość masy powietrza zaczynają wirować w poziomej osi. Następnie prąd wstępujący odchyla wir powietrza, który jest poziomy w kierunku pionowym, przez co unoszące się powietrze wprawiane jest w ruch wirowy. Tak powstaje mezocyklon. Taka komórka burzowa może istnieć przez wiele godzin, ponieważ prąd wstępujący jest daleko od zstępującego, zazwyczaj nie sięga dalej niż 60 km.

Burza z piorunami

Jest to silne wyładowanie elektryczne, występujące pomiędzy dwoma chmurami lub między chmurą i ziemią. Temu zjawisku towarzyszy głośny huk oraz błyskawica. Ruch powietrza powoduje zderzanie się kryształów lodu z kroplami wody, co powoduje elektryzowanie się tych ciał. Na dnie chmury występuje bardzo duży ładunek ujemny, przez co powstaje różnica potencjałów, która sięga nawet 100 milionów woltów. Dochodzi wtedy do wyładowań elektrycznych, które tworzą błyskawice i pioruny. W tym wypadku pojawiają się też grzmoty i ulewny deszcz. Według statystyk każdego dnia na całej kuli ziemskiej pojawia się nawet 9 miliardów błyskawic, występują one głównie w klimatach tropikalnych.