Czym jest piorun?
Piorun jest naturalnie występującym i gwałtownym wyładowaniem elektrostatycznym, w którym dwa obszary elektryczności wspólnie i okresowo się neutralizują. Dzięki temu zabiegowi, wytwarzają jeden gigadżul energii. To wyładowanie umożliwia wytworzenie się szerokiego zakresu promieniowania elektromagnetycznego (za pomocą ciepła, które wytwarzają szybkie otarcia się elektronów).
Piorun jest zdolny do przybierania wielu różnych kształtów, między innymi prostych linii i rozgałęzionych na setki, jak nie tysiące sposobów. Podstawą do wyładowań atmosferycznych są chmury burzowe, które powstają wskutek zderzenia zimnych i suchych mas powietrza. W trakcie tego procesu, powstałe krople elektryzują się do momentu, gdy ilość ładunków jest na tyle wysoka, że jedynym wyjściem, jest rozładowanie w postaci pioruna.
Co przyciąga pioruny?
Pioruny przyciągają piaszczyste tereny takie jak plaża, tuż obok zbiorników wodnych, szczególnie słonych. Dlatego ukrycie się na plaży nie jest najrozsądniejszym wyborem, zwłaszcza, że jest to otwarta przestrzeń. Ponadto, drugim częstym miejscem, które pioruny wybierają są szczyty gór.
Jak może się wydawać i według licznych mitów opowiadanych przez ludzi – metal nie przyciąga piorunów, ale w zamian przewodzi bardzo dobrze prąd i podczas burzy stanowi niemałe zagrożenia dla życia i zdrowia jednostki.
Wysokie prawdopodobieństwo trafienia pioruna, posiadają drzewa, anteny telewizyjne, słupy energetyczne, a także wysoko znajdujące się budynki, takie jak wieżowce, pałace czy kościoły.
Według statystyk pioruny najczęściej trafiają w dęby i sosny oraz inne drzewa charakteryzujące się popękaną korą, będącą perfekcyjnym miejscem do wyrośnięcia mchów i porostów. Po wyrośnięciu roślin na drzewie, odkłada się wilgoć przyciągająca błyskawice.
Czym jest i jak powstaje huk po uderzeniu pioruna?
W zależności od miejsca uderzenia i rodzaju pioruna huk przybiera różne efekty akustyczne towarzyszące rozchodzeniu się fali uderzeniowej, brzmiąc inaczej. Może przybrać formę niskiego i cichego pomruku oraz głośnego trzasku. Huk powstaje wskutek nagłego zwiększenia objętości powietrza, chcącego wyrównać ciśnienie i rozszerza się. Prędkość przekracza barierę ponaddźwiękową, a w konsekwencji tego powstaje huk. Na podobnej zasadzie działają samoloty naddźwiękowe.
Rodzaje piorunów
- Piorun paciorkowaty (łańcuszkowy)
Jest to podłużny piorun z widocznymi oddzieleniami pomniejszych punktów świetlnych. Jest najrzadszym piorunem, a wielu naukowców w jego istnienie powątpiewa
- Piorun płaski
Piorun płaski jest uważany na najłagodniejszy typ i rodzaj pioruna. Nie są groźne, ponieważ nie docierają do gruntu.
- Piorun wstęgowy
Uznany jest za jeden z najgroźniejszych wyładowań. Jest to kilka błyskawic następujących po sobie.
- Piorun miotełkowy
Charakteryzuje się małym i cichym wyładowaniem powstającym na krawędziach przedmiotów, między innymi masztach. Łatwo je rozpoznać po niegłośnym syczeniu.
- Piorun kulisty
Jest to bardzo rzadkie wyładowanie atmosferyczne, przybierające kształt kulisty i przypominając kulę jak wskazuje sama nazwa.
Piorun kulisty- Czy rzeczywiście istnieje?
Jeśli masz nadzieję, że piorun kulisty nie istnieje muszę Cię zasmucić. Jak najbardziej pojawia się podczas wyładowywań atmosferycznych. Jest to świecąca, pędząca kula o małych wymiarach. Podczas swojego ‘lotu’ wydobywa dźwięk przypominający syczenie.
Piorun kulisty jest bardzo niebezpieczny. Często wpada do naszych domów i pali sprzęty elektroniczne. Dlatego podczas burzy okna powinny być szczelnie zamknięte. Piorun przemieszcza się w różnych niezależnych kierunkach.
Bardzo ciekawe jest to, że poza sferę pioruna kulistego może wydostać się energia. Taka energia może porazić ludzi oraz zwierzęta. Piorun zazwyczaj znika lub eksploduje po kilku sekundach lub minutach. Przez ten czas może narobić wiele szkód.
Skutki uderzenia pioruna
Piorun po trafieniu w dany obiekt, może wiązać się z ryzykiem wytworzenia pożaru z tego powodu, że osiąga aż trzydzieści tysięcy stopni Celsjusza. Oprócz szkód materialnych (związanych z używaniem urządzeń elektrycznych), zagraża również życiu człowieka. Mimo że przeżywalność uderzenia piorunem waha się między 70 a 80%, powoduje stałe skutki i konsekwencje wyrządzone dla zdrowia człowieka. Występują między innymi oparzenia, utrata narządu wzroku i słuchu, upośledzenie funkcji nerek i układu nerwowego, apatia, drgawki oraz problemy z funkcjonowaniem układu pokarmowego.
Na ciele porażonej osoby pojawiają się ślady, samoistnie przypominające piorun lub drzewo. Ślady powstają poprzez uszkodzenie naczyń włosowatych i otrzymują się kilka dni.
Ciekawostki o piorunach
Piorun można usłyszeć z kilku, kilkunastu kilometrów od miejsca, w które uderzył.
Pioruny pomagają rosnąć roślinom. Ciepło wytworzone przez piorun powoduje połączenie się azotu z tlenem, dzięki czemu powstają tlenki azotu. Łącząc je z wilgocią znajdującą się w powietrzu, opadają i podlewają rośliny. Przybierają formę małego deszczyku bogatego w azotany, sprzyjające rośnięciu plonów.
Pioruny spowodowane erupcją wulkanów są niesamowitym zjawiskiem, które różni się od zwykłych błyskawic podczas burzy. W czasie erupcji, ziemia oraz popiół są wyrzucane do góry, przez co stykając się ze sobą wytwarzają ładunek elektryczny.
Miejsce, które koncentruje się najwyższym czasem wyładowań atmosferycznych jest ujście rzeki Catatumbo do jeziora Maracaibo w Wenezueli. Burza tam może trwać nawet dziesięć godzin dziennie w okresie trzystu dni rocznie.
Jedna błyskawica może osiągnąć nawet miliard volt energii elektrycznej.
Uderzenie pioruna w drzewo, może spowodować eksplozję.
Istnieją pioruny, które nie uderzają w ziemię, ale znajdują swoje ujście we wszystkich innych kierunkach. Choć jest ich mniej, zdecydowanie są możliwe do zaobserwowania